grać

1. pot. Co jest grane? «o co chodzi?, co się dzieje?»: – Co jest grane? – pytam bardziej przez uprzejmość niż z zainteresowania. M. Bukowski, Wysłannik.

2. Grać, bawić się (z kimś) w kotka i myszkę, w ciuciubabkę «zwodzić kogoś, postępować nieszczerze, stwarzać komuś sytuację niejasną, trudną do przewidzenia»: Do tego, że rząd z kresowianami gra w kotka i myszkę, zdążyli się już przyzwyczaić. Proces reprywatyzacji zatrzymał się w Polsce na etapie projektów ustaw. TŚ 19/02/1998. (...) stało się dla mnie jasne, że ona bawi się ze mną w ciuciubabkę i że mój przyjazd do Mannheim jest kolejnym fiaskiem, takim samym jak wcześniejsze pisanie do niej dziesiątków listów. P. Huelle, Weiser.

3. sport. Grać czysto

a) «grać zgodnie z regułami»: (...) gdyby sportowcy zaczęli grać czysto, sędziowie sami wymyślaliby faule? NF 5/1996.

b) «postępować uczciwie, zgodnie z zasadami»: Trzeba mu przyznać, że gra czysto, uprzedził nas o możliwych problemach. Roz bezp 1997.

4. lekcew. Grać do kotleta «o muzyku: grać w restauracji»: Jesteś na dnie. Mieszkasz w nędznej dzielnicy, w tej nędznej norze – grasz do kotleta polskim gastarbajterom (...). E. Redliński, Szczurojorczycy.

5. Grać w ciemno «postępować, robić coś bez rozeznania w sytuacji, ryzykując»: Gracz, który składa zlecenie dzisiaj, nie wie, co będzie na sesji. Może się domyślać, ale nie wie, czyli jak gdyby gra w ciemno. M. Miller, Milion.

6. Grać, zagrać na czyichś uczuciach, nastrojach, emocjach «wykorzystywać, wykorzystać, zwykle cynicznie, bez skrupułów czyjeś uczucia, nastroje, emocje do osiągnięcia własnych celów»: (...) grają na naszych emocjach spece od reklamy, od przemysłu porno i inni tego rodzaju wydrwigrosze. S. Kłosiewicz, Ptaki.

7. Grać znaczonymi kartami «postępować z kimś fałszywie, nieszczerze, działać podstępnie»: (...) z tym panem nie chciałem razem kandydować na stanowisko prezesa, bo uważam, że grał znaczonymi kartami. TV roz 1998.

8. Komuś gra w piersiach, w płucach «ktoś ma świszczący oddech»: Przeziębiłem się wtedy i do tej pory gra mi w płucach (...). S. Mrożek, Opowiadania I.

9. pot. Wszystko gra, żart. szafa gra «wszystko działa, przebiega jak należy, wszystko jest w porządku»: Kontrola jest w stanie sprawdzić tylko papiery. Jeżeli w papierach wszystko gra, nie ma punktu zaczepienia. M. Bielecki, Dziewczyna.

10. pot. W to mi (jemu, jej itp.) graj «bardzo dobrze, to mi (jemu, jej itp.) odpowiada, to mi (jemu, jej itp.) się podoba»: (...) jest też człowiekiem, który w życiu lubi aranżować teatr. Występować incognito, wprowadzać ludzi w śmieszne kolizje – w to mu graj. K. Irzykowski, Pisma I.

Coś komuś w duszy gra zob. dusza 3.

Grać dużą, ważną itp. rolę (w czymś), grać (czynną) rolę (w czymś) zob. rola 2.

Grać komedię (przed kimś) zob. komedia.

Grać komuś na nerwach zob. nerwy 2.

Grać (komuś) na nosie zob. nos 6.

Grać na cały regulator zob. cały 5.

Grać na zwłokę zob. zwłoka.

Grać od ucha zob. ucho 10.

Grać pierwsze skrzypce zob. skrzypce.

Grać podrzędną rolę (w czymś) zob. rola 3.

Grać (sobie) w kulki zob. kulka.

Grać w odkryte, otwarte karty zob. karta 6.

Kiszki komuś marsza grają zob. kiszka.

Krew w kimś gra zob. krew 18.